User Tools
Sidebar
มารู้จักกับระบบการจัดสรรงบประมาณด้านบุคคลของประเทศออสเตรเลีย
ผู้เขียนได้มีโอกาสไปศึกษาดูงานเกี่ยวกับระบบการจัดสรรงบประมาณด้านบุคคลของประเทศออสเตรเลียซึ่งถือเป็นระบบที่มีความเป็นสากล มีความโดดเด่นและน่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง ในการนำแนวคิดด้านการจัดสรรงบประมาณมาใช้ให้เกิดประโยชน์ จึงขอถือโอกาสนี้นำเกร็ดความรู้เล็กๆ น้อยๆ ที่ได้จากการศึกษาดูงานมาถ่ายทอดให้ฟังกันครับ
ระบบการจัดสรรงบประมาณด้านบุคคลของประเทศออสเตรเลียในสมัยก่อนนั้นเป็นบทบาทหน้าที่ของ Public Service Commission ซึ่งเป็นผู้กำหนด ควบคุม การใช้จ่ายงบประมาณด้านบุคคลของส่วนราชการต่างๆ ในประเทศออสเตรเลีย ซึ่งถือเป็นระบบที่รวมอำนาจการจัดสรรงบประมาณไว้ที่ศูนย์กลาง ต่อมาเมื่อกลางปี ค.ศ. 1990 Public Service Commission ได้มอบอำนาจงานด้านการกำหนดงบประมาณและกลไกลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการจัดสรรงบประมาณให้แก่ Department of Finance and Deregulation ซึ่งเป็นองค์กรกลางที่มีบทบาทในการให้ความเห็น คำปรึกษาและนำนโยบายไปปฏิบัติเกี่ยวกับการเงิน รวมถึงการดำเนินการเกี่ยวกับการบริหารจัดการด้านงบประมาณแก่รัฐบาลกลาง โดยมีภาระหน้าที่ 4 ประการที่สำคัญ คือ
- ความรับผิดชอบเกี่ยวกับการเงินของรัฐบาล โดยการดำเนินการด้านการเงินสนองต่อนโยบายทางการเงินของรัฐบาล โดยดำเนินการให้เป็นไปตามภาระหน้าที่ต่างๆ เช่น แนะนำเสนอแนะเกี่ยวกับนโยบายการใช้จ่ายงบประมาณแก่รัฐบาล ช่วยเตรียมการเกี่ยวกับการจัดทำงบประมาณ รวมถึงการรายงานการใช้งบประมาณแก่รัฐบาล
- การสร้างความมีประสิทธิภาพให้เกิดกับการดำเนินการของรัฐบาล โดยการสรรหาปัจจัยหนุนการดำเนินการของรัฐบาล ได้แก่ การจัดสรรเงินประกันแก่รัฐบาล
- การสนับสนุนการดำเนินการให้เกิดประสิทธิภาพแก่รัฐสภา เช่น การร่วมจัดสรรสวัสดิการสนับสนุนแก่ข้าราชการรัฐสภา
- การจัดสรรข้อมูลและการแลกเปลี่ยนข้อมูลเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพแก่รัฐบาลออสเตรเลีย โดยการกำหนดกลยุทธ์และกระบวนการต่างๆ ในการจัดสรรและแลกเปลี่ยนข้อมูลแก่รัฐบาลออสเตรเลีย
Department of Finance and Deregulation ได้รับบทบาทเป็นผู้ควบคุมระบบงบประมาณให้สอดคล้องกับระบบตำแหน่งที่มีอยู่ในราชการของประเทศออสเตรเลีย ต่อมาในปี ค.ศ. 1996 เป็นต้นมา Department of Finance and Deregulation ได้ดำเนินการกระจายอำนาจให้ส่วนราชการแต่ละส่วนราชการสามารถบริหารงบประมาณด้านบุคคลของตนเองได้ โดยการกำหนดให้ส่วนราชการสามารถกำหนดงบประมาณได้เองภายใต้กรอบงบประมาณที่ Department of Finance and Deregulation เป็นผู้กำหนดให้ ซึ่งอยู่ภายใต้กฎหมายการจัดการการเงินและงบประมาณ ค.ศ. 1977 (The Financial Management and Accountability Act 1997) ที่ให้หัวหน้าส่วนราชการมีอิสระในการกำหนดหรือเจรจาต่อรองกับรัฐบาลในการกำหนดโครงสร้างค่าตอบแทน (Remuneration) และประโยชน์เกื้อกูลต่างๆ (Overheads) ได้ตามหลักเกณฑ์การกำหนดงบประมาณโดยใช้ Output/Outcome เป็นเกณฑ์
อาจสรุปได้ว่ากรณีศึกษาของ Department of Finance and Deregulation เป็นระบบการจัดสรรงบประมาณที่มุ่งเน้นการพัฒนาประสิทธิภาพและประสิทธิผลของส่วนราชการ โดยเน้นการกระจายอำนาจให้กับส่วนราชการบนแนวคิดที่ว่าส่วนราชการย่อมมีการบริหารราชการที่แตกต่างกันตามภารกิจและบทบาทของส่วนราชการตามนโยบายของรัฐบาล ดังนั้น หัวหน้าส่วนราชการจึงควรได้รับความคล่องตัวในการจัดสรรงบประมาณภายใต้การกำกับดูแลของ Department of Finance and Deregulation ในส่วนของการบริหารงบประมาณบุคคล
อย่างไรก็ดี แม้ว่าการกระจายอำนาจการจัดสรรงบประมาณจะสอดคล้องกับหลักการกระจายอำนาจซึ่งเป็นหลักการจัดการภาครัฐแนวใหม่ (New Public Management) และแสดงให้เห็นถึงความยืดหยุ่นและความคล่องตัวของหัวหน้าส่วนราชการในการกำหนดงบประมาณด้านบุคลากรได้เองตามรูปแบบวิธีการกำหนดงบประมาณ โดยใช้ Output/Outcome ของแต่ละส่วนราชการเป็นเกณฑ์ แต่ก็ยังมีข้อจำกัดอยู่บ้างซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้เกี่ยวข้องกับการกำหนดงบประมาณจะต้องหามาตรการป้องกัน หรือกำหนดเพดาน หรือค่ามาตรฐานของการจัดสรรงบประมาณให้กับส่วนราชการ ทั้งนี้เพื่อป้องกันมิให้ส่วนราชการกำหนดงบประมาณที่เหลื่อมล้ำซึ่งกันและกัน ซึ่งการแก้ปัญหาหนึ่งของ Department of Finance and Deregulation คือการกำหนดค่ามาตรฐานซึ่งใช้วิธีการสำรวจหาค่ามาตรฐานกลาง เพื่อนำมาใช้เป็นแบบอย่างแก่ส่วนราชการต่างๆ มิให้กำหนดค่าตอบแทนและสวัสดิการเกินกว่าค่ามาตรฐานกลางที่กำหนดไว้มากนัก อย่างไรก็ดีค่ามาตรฐานกลางดังกล่าวจะช่วยให้รัฐบาลและส่วนราชการสามารถลดช่องว่างของการกำหนดงบประมาณที่แต่ละส่วนราชการได้กำหนดได้เอง และเป็นแนวทางให้หัวหน้าส่วนราชการดำเนินการกำหนดค่าตอบแทนและสวัสดิการไม่ให้แตกต่างจาก standard model ที่ Department of Finance and Deregulation กำหนดเอาไว้
ดร.มาฆะ ภู่จินดา
สำนักพัฒนาระบบจำแนกตำแหน่งและค่าตอบแทน สำนักงาน ก.พ.
กรกฎาคม 2551
